Polska Rama Kwalifikacji (PRK), podobnie jak Europejska Rama Kwalifikacji (ERK), składa się z ośmiu poziomów. Każdy z nich jest opisywany za pomocą ogólnych stwierdzeń charakteryzujących wymagania w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, które muszą spełniać osoby posiadające kwalifikacje danego poziomu.
W Polsce wprowadzono obok charakterystyk uniwersalnych (pierwszego stopnia), charakterystyki poziomów PRK drugiego stopnia. Polska Rama Kwalifikacji obejmuje:
- uniwersalne charakterystyki poziomów (pierwszego stopnia) – poziomy 1 – 8,
- charakterystyki poziomów drugiego stopnia (stanowiące rozwinięcie charakterystyk uniwersalnych), – charakterystyki typowe dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa wyższego – poziomy 6 – 8.
Charakterystyki pierwszego i drugiego stopnia stanowią spójną całość. Należy czytać je łącznie, by w pełni zrozumieć specyfikę poszczególnych poziomów.
W PRK uwzględniono charakterystyki typowe dla kwalifikacji nadawanych w kształceniu ogólnym, zawodowym oraz szkolnictwie wyższym.
Struktura PRK
Każdy z poziomów PRK został scharakteryzowany za pomocą ogólnych stwierdzeń dotyczących efektów uczenia się, wymaganych dla kwalifikacji danego poziomu. Dla określenia poziomu PRK nie ma znaczenia, czy wymagane dla kwalifikacji efekty uczenia się są osiągnę w ramach zorganizowanej edukacji czy w inny sposób. Charakterystyki poziomów PRK odnoszą się do pełnego spektrum wymaganych dla kwalifikacji efektów uczenia się, to znaczy do wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych. Charakterystyki kolejnych poziomów PRK odzwierciedlają coraz wyższe wymagania w tych zakresach.
Zastosowanie charakterystyk poziomów PRK
- charakterystyki poziomów PRK służą przede wszystkim do określenia poziomu PRK dla kwalifikacji,
- charakterystyki poziomów PRK mogą być także pomocne na etapie formułowania efektów uczenia się wymaganych dla kwalifikacji, ponieważ uwagę osób definiujących wymagania dla kwalifikacji koncentrują na trzech pytaniach:
- „Co osoba posiadająca daną kwalifikację będzie znała i rozumiała?”,
- „Co będzie potrafiła zrobić, jakie zadania wykonać?”,
- „Do czego, do podjęcia jakiego typu zobowiązań lub odpowiedzialności będzie gotowa?”.
Charakterystyki poziomów typowe dla kwalifikacji uzyskanych w ramach szkolnictwa wyższego zostały określone dla poziomów PRK od 6 do 8. Do tych poziomów przypisane zostały kwalifikacje pełne uzyskiwane w szkolnictwie wyższym między innymi:
- dyplom potwierdzający uzyskanie tytułu zawodowego licencjata (licencjat),
- dyplom potwierdzający uzyskanie tytułu zawodowego inżyniera (inżynier),
- dyplom potwierdzający uzyskanie tytułu zawodowego magistra (magister),
- dyplom potwierdzający uzyskanie tytułu zawodowego magistra inżyniera (magister inżynier),
- dyplom potwierdzający uzyskanie stopnia naukowego doktora.
Poziomy od 6 do 8 opisane za pomocą charakterystyk typowych dla kwalifikacji uzyskanych w ramach szkolnictwa wyższego odzwierciadlają stopniowe zwiększenie zaawansowania wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych w wyniku uczenia się w określonym zakresie wykształcenia wyższego. Różnice pomiędzy poziomami dotyczą:
- w zakresie wiedzy – zakresu i głębi rozumienia: zagadnień ogólnych i wybranych zagadnień szczegółowych właściwych dla danej dyscypliny naukowej,
- w zakresie umiejętności – sprawności w zakresie wykorzystywania posiadanej wiedzy do rozwiązywania złożonych i nietypowych problemów oraz innowacyjnego wykonywania zadań,
- w zakresie kompetencji społecznych – gotowości do: pogłębionej analizy
i krytycznej oceny posiadanej wiedzy oraz dorobku uprawianej dyscypliny naukowej; przestrzegania zasad etyki zawodowej i wymagania tego od innych.
Kategorie opisowe i aspekty o podstawowym znaczeniu dla kompletności opisu wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla charakterystyki poziomów typowych dla kwalifikacji uzyskanych w ramach szkolnictwa wyższego.
Kodowanie zapisów w charakterystykach poziomów PRK
Na etapie określenia poziomu PRK kwalifikacji użyteczne jest posługiwanie się kodami poszczególnych zapisów w charakterystykach poziomów PRK.
Sposób kodowania – charakterystyki poziomów PRK typowe dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa wyższego (drugiego stopnia).
P = poziom PRK (6…8)
S = charakterystyka typowa dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa wyższego
W = wiedza
G = głębia i zakres
K = kontekst
U = umiejętności
W = wykorzystanie wiedzy
K = komunikowanie się
O = organizacja pracy
U = uczenie się
K = kompetencje społeczne
K = krytyczna ocena
O = odpowiedzialność
R = rola zawodowa
| Przykłady:
P6S_WK = poziom 6 PRK, charakterystyka typowa dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa wyższego, wiedza – kontekst P7S_UU = poziom 7 PRK charakterystyka typowa dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa wyższego, umiejętności – uczenie się P7S_KR = poziom 7 PRK, charakterystyka typowa dla kwalifikacji uzyskiwanych w ramach szkolnictwa wyższego, kompetencje społeczne – rola zawodowa |